Την Δευτέρα 04 Φεβρουαρίου 2013, στα πλαίσια του μαθήματος Ερευνητική Εργασία οι μαθητές της Ά Λυκείου με θέμα «Ανακαλύπτω την πόλη μου» επισκέφτηκαν την πλατεία Αγίου Νικολάου και το αρχαίο νεκροταφείο Πάρου.
Διαβάστε παρακάτω τις σημειώσεις και τις εντυπώσεις των μαθητών που αποκόμισαν από την επίσκεψη.
Ευχαριστούμε πολύ την κυρία Αρκουλή Μαρία και τον κύριο Βαρριά Αριστείδη για τον χρόνο που μας αφιέρωσαν και τις πολύτιμες πληροφορίες που μας έδωσαν.
Στην πλατεία αυτή μπορεί κανείς να δει την προτομή του Αρχίλοχου, την στήλη των πεσόντων και να επισκεφτεί τον Ναό του Αγίου Νικολάου.
ΠΡΟΤΟΜΗ ΑΡΧΙΛΟΧΟΥ
Η προτομή του Αρχιλόχου φιλοτεχνήθηκε πάνω σε μια μεγάλη λατύπη μαρμάρου, σε σχήμα τριγωνικής πυραμίδας, που κατά τα 2/3 αποτελείται από δύο διαφορετικής ποιότητας Πάρια Λίθο, ενώ κατά το υπόλοιπο 1/3 είναι διάφανος ελαφρά γαλάζιος κρύσταλλος χαλαζία. Η συγκεκριμένη λατύπη επιλεγμένη, όχι μόνο για το μέγεθος της αλλά και γιατί πρόσφερε τη δυνατότητα να εκφράσει τόσο την ευαισθησία όσο και δύναμη της προσωπικότητας του ποιητή πολεμιστή Αρχιλόχου. Είναι σε στυλ ελληνιστικών χρόνων και τα αποκαλυπτήρια έγιναν από τον δήμαρχο Χρήστο Βλαχογιάννη και την αντιδήμαρχο Άννα Καγκάνη, στις 9/11/09.
Ο κύριος Αριστείδης Βαρριάς, εκπληρώνοντας προσωπική του φιλοδοξία, αλλά και ικανοποιώντας την επιθυμία γενεών παριανών, ανταποκρίθηκε στο αίτημα του Δήμου Πάρου να φιλοτεχνήσει αφιλοκερδώς την προτομή του Αρχίλοχου, του μεγάλου Παριανού ποιητή και πατέρα της Λυρικής ποίησης. Η προτομή είναι 1,5 περίπου φορά το φυσικό μέγεθος. Στη δεξιά μπροστινή επιφάνεια του τριγωνικού κορμού φέρει τη λύρα, το μουσικό όργανο που βρίσκεται στο πίσω μέρος του νομίσματος του Αρχιλόχου, στη δε αριστερή μπροστινή επιφάνεια είναι χαραγμένο το επίγραμμα “ΕΙΜΙ Δ ΕΓΩ ΘΕΡΑΠΩΝ ΜΕΝ ΕΝΥΑΥΛΟΙΟ ΑΝΑΚΤΟΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΑΙΩΝ ΕΡΑΤΟΝ ΔΩΡΟΝ ΕΠΙΣΤΑΜΕΝΟΣ”.
Είναι εμπνευσμένο από τα σκίτσα σε 2 ασημένια νομίσματα, αλλά η κυριότερη πηγή για την μορφή του Αρχίλοχου είναι ένα αρχαίο παριανό νόμισμα του 4ου αιώνα, που έχει την προτομή του Αρχιλόχου. Άλλη αναφορά είναι το ανάγλυφο που υπάρχει στην Πάρο από το αρχιλόχιο που έχει τις διαστάσεις του προσώπου.
Ο Αρχίλοχος γεννημένος στην Πάρο έζησε κατά τον 7ο αιώνα π.Χ. και ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς αρχαϊκούς ποιητές. Στη Πάρο έμεινε μέχρι τα 40 του. Οι παριανοί του είχαν αφιερώσει ένα ιερό, το Αρχιλόχειο Ιερό. Μετά τα 40 του πήγε στη Θάσο και πέθανε στον πόλεμο. Είναι ο κατ’ εξοχήν εκπρόσωπος της λυρικής ποίησης γι? αυτό θεωρείται και ο πατέρας της λυρικής ποίησης. Είναι σημαντικό να υπάρχει ένα τέτοιο μνημείο στην Πάρο επειδή ο Αρχίλοχος ήταν ένα σημαντικό πρόσωπο της αρχαιότητας.
ΣΤΗΛΗ ΠΕΣΟΝΤΩΝ ΠΟΛΕΜΟΥ
Η στήλη των πεσόντων είναι εξαίρετο έργο του διαπρεπούς Παριανού γλύπτη Νίκου Περαντινού. Παριστάνει την Πάρο, ως κοπέλα όρθια στα πλάγια και προσφέρει κλαδί δάφνης στους ήρωες των πόλεμων. Στην κορυφή φέρνει το επίγραμμα του Κωστή Παλαμά προς τους ήρωες.
Πνοές κι αν πλανάστε
Σ? άλλη ζωή.
Λείψανα κι αν κοιμάστε
Σας λειτουργώ στη δόξα μου
Μακαρισμένοι να? στε
Εκεί καταθέτουν τα στεφάνια στις εθνικές εορτές τα παιδία των σχολείων της Παροικίας, και από διάφορους συλλόγους.
ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ
Ο Άγιος Νικόλαος αντιπροσωπεύει τη μεταβυζαντινή νησιώτικη εκκλησιαστική αρχιτεκτονική του 17ου ? 18ου αιώνα με το μικρό σχήμα του και τις ανάγλυφες διακοσμήσεις. Ανήκει στον τύπο των μονόκλιτων τρουλλαίων βασιλικών και βρίσκεται κοντά στο λιμάνι.
ΑΡΧΑΙΟ ΝΕΚΡΟΤΑΓΕΙΟ ΠΑΡΟΥ
Νεκροταφείο ιδιαίτερου ιστορικού ενδιαφέροντος έφερε στο φως η πρόσφατη αρχαιολογική σκαπάνη (1983). Η ύπαρξη πολλών τάφων διαφορετικού είδους από διαφορετικές εποχές δείχνει ότι το νεκροταφείο χρησιμοποιήθηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα (από τον 8ο αιώνα π.Χ. μέχρι τον 3ο αιώνα μ.Χ.). Σημαντικό εύρημα είναι ένας ομαδικός τάφος («πολυάνδριο») της γεωμετρικής περιόδου, που είναι και ο μοναδικός που έχει βρεθεί στο χώρο του Αιγαίου. Σήμερα ο χώρος λειτουργεί ως αρχαιολογικό πάρκο στο εκθετήριο του οποίου μπορεί ο επισκέπτης να θαυμάσει πολλά ευρήματα.
Πρόκειται για το επίσημο νεκροταφείο της αρχαίας πόλης με πολύ μεγάλη έκταση (το μεγαλύτερο νεκροταφείο σε όλες τις Κυκλάδες) και χρήση από τον 8ο αιώνα π.Χ. έως και τον 2ο αιώνα μ.Χ. Οι ταφές της αρχαϊκής περιόδου (κιβωτιόσχημοι τάφοι και ταφές σε αγγεία) οργανώνονται σε χώρους που ορίζονται από μεγάλους κάθετους και οριζόντιους τοίχους. Στον 5ο αιώνα π.Χ. οι ταφές γίνονται κυρίως σε μαρμάρινες τεφροδόχους, αλλά και σε μνημειακές κατασκευές με βάθρα και επιτύμβιες στήλες. Στα ύστερα Ελληνιστικά και Ρωμαϊκά χρόνια χρησιμοποιούνται κυρίως μαρμάρινες σαρκοφάγοι με βάθρο.
Η ανασκαφική έρευνα άρχισε το 1983 ύστερα από αίτηση του Δήμου Πάρου για την ανέγερση Πολιτιστικού κέντρου κοντά στο εμπορικό λιμάνι. Συνεχίστηκε μέχρι το 1985, οπότε φάνηκε ότι πρόκειται για ένα από τα σπουδαιότερα νεκροταφεία στις Κυκλάδες. Η ανασκαφή συνάντησε πολλές δυσκολίες καθώς ο χώρος είχε μετατραπεί σε βάλτο με πυκνή βλάστηση εξαιτίας υπογείων υδάτων και του υψηλότερου επιπέδου της θάλασσας. Μετά το 1989 κατασκευάσθηκαν αγωγοί και αντλίες που βοήθησαν αποτελεσματικά στην αποστράγγιση του χώρου (δύο μέτρα κάτω από την στάθμη της θάλασσας).
Έχουν συμπληρωθεί και αναστηλωθεί τα ταφικά μνημεία με τις επιτύμβιες αετωματικές στήλες καθώς και οι μαρμάρινες σαρκοφάγοι. Ο αρχαιολογικός χώρος έχει διαμορφωθεί σε αρχαιολογικό πάρκο ορατό περιμετρικά. Εξωτερικά του χώρου, σε παλαιό κτίσμα που επισκευάστηκε, εκτίθενται αναπαραστάσεις ταφών, αντικείμενα και φωτογραφικό υλικό της ανασκαφής.
Το 1992 βρέθηκε γεωμετρική κατασκευή μήκους 7 μ. και πλάτους 1 μ., στην οποία υπήρχαν περί τους 30 αμφορείς με καμένα ανθρώπινα οστά. Επιπλέον η ανασκαφή (1960) έφερε στο φως δύο μοναδικά στον αιγιακό χώρο τα Πολυάνδρια.
Το πολυάνδριο ήταν ένας τάφος που περιελάμβανε πολλούς νεκρούς άνδρες ηλικίας 20-35 ετών. Τα οστά τους ήταν τοποθετημένα μέσα σε αγγεία ύψους περίπου 40 εκ. και καθαρισμένα από τις στάχτες τις πυράς, από την καύση του νεκρού. Οι άνδρες αυτοί είχαν πέσει σε συμπλοκή στην περιοχη, αλλά στην συνέχεια ηρωποιήθηκαν, αφού τουλάχιστον στους δυό επόμενους αιώνες έκαναν προσφορές στον κοινό τους τάφο για να τους τιμήσουν.
Μετά από επίμονες εργασίες διαμορφώθηκε αρχαιολογικό πάρκο, ενώ δημιουργήθηκε, στο χώρο ενός μηχανουργείου, πρώτο εκθετήριο, όπου οι επισκέπτες μπορούν να δουν τα ενδιαφέροντα ευρήματα όπως τα Πολυάνδρια και εικόνες από την Εκατονταπυλιανή πριν την αναπαλαίωση του Ορλάνδου. Ο χώρος αυτός βρίσκεται στα βρίσκεται δεξιά από την στήλη που σηματοδοτεί την είσοδο του νεκροταφείου.
Το νεκροταφείο βρίσκεται στον παραλιακό δρόμο κοντά στο ταχυδρομείο του νησιού.
